Verborgen dak- en thuisloosheid Leidse Regio

In april 2024 hebben 54 organisaties in Holland Rijnland een uitgebreide telling uitgevoerd van dak- en thuisloze mensen. De telling is uitgevoerd volgens de ETHOS-methode en uitgevoerd door de Hogeschool Utrecht en Kansfonds. De telling toont aan dat dak- en thuisloosheid veel diverser en minder zichtbaar is dan vaak wordt gedacht.

Maar 6% van de dak- en thuisloze mensen in de Leidse Regio leeft op straat. De meerderheid woont tijdelijk bij vrienden of familie. Of op ongebruikelijke plekken, zoals een auto of stacaravan, zonder uitzicht op een vaste woonplek.

Breder en gedetailleerder inzicht

In de Leidse Regio zijn in totaal bijna 700 mensen dak- of thuisloos, waarvan zo’n 530 volwassenen en 115 kinderen. De ETHOS-telling biedt een completer beeld dan andere onderzoeken. De telling brengt bijvoorbeeld ook mensen onder de 18 jaar en boven de 65 jaar in kaart. Dat maakt dit onderzoek preciezer dan bijvoorbeeld de CBS cijfers. Het standaardbeeld van de ‘man slapend op een bankje in het park’ klopt niet: dat wijzen de cijfers uit.

Niet-zichtbare thuisloosheid

In de Leidse Regio verblijven 200 mensen tijdelijk bij vrienden of familie. Veel van deze mensen hebben een inkomen, maar geen vaste woonplek. Vaak zijn dit vrouwen met kinderen. Voor heel de regio Holland Rijnland zijn er 253 dakloze vrouwen geteld en 251 kinderen tussen de 0 en 17 jaar. Ook hebben 355 kinderen in Holland Rijnland een ouder die dak- of thuisloos is, meestal de vader. Relatieproblemen, ruzies in huis of verslavingen zijn vaak de aanleiding van hun situatie. Het beeld is vergelijkbaar met dat van andere regio’s die meededen aan de ETHOS-telling.

Een hardnekkig probleem

Dak- en thuisloosheid komt in elke gemeente van Holland Rijnland voor. Ruim 70% van de getelde mensen heeft de Nederlandse – of een andere EU-nationaliteit. Arbeidsmigranten en uitgeprocedeerde asielzoekers blijven vaak buiten beeld. Zij wonen in slechte omstandigheden op vakantieparken en campings zonder woonzekerheid. Professionals zeggen dat vooral deze groep graag ongezien blijft, uit angst te worden uitgezet. In heel Holland Rijnland blijkt dat 196 volwassenen al twee jaar of langer dak- of thuisloos zijn. Ook al krijgt tweederde van de getelde mensen hulp. Dit toont aan dat het vinden van blijvende oplossingen ingewikkeld is. En dat er vaak maatwerk nodig is: hulp die past bij de persoon en zijn of haar situatie.

Naar een gerichte aanpak

Wethouder Daan Binnendijk van Leiderdorp maakt de ernst van het probleem duidelijk: “In de Leidse Regio hebben we meer dan 530 volwassenen en 115 kinderen geteld die dak- en thuisloos zijn. De meeste mensen verblijven tijdelijk bij familie, vrienden of op andere plekken zonder zekerheid. Elke persoon zonder vaste woonplek is er een te veel. We moeten samen actie ondernemen.”

De Leidse Regio werkt samen met partners aan het programma ‘Alle inwoners horen erbij’, dat draait om het voorkomen van dak- en thuisloosheid. Acties zijn bijvoorbeeld het verbreden van het ‘tweede kans’ beleid om huisuitzetting te voorkomen, bijvoorbeeld bij overlast. En het vergroten van de bestaanszekerheid, zoals de pilot basisinkomen voor jongeren (bouwdepot) binnen de gemeente Leiden. Daarnaast ontwikkelen we tijdelijke woonplekken, zoals het passantenhotel en Kamers met Aandacht. De inzichten uit de ETHOS-telling helpen om gerichter beleid te ontwikkelen en de aanpak beter af te stemmen op de verschillende groepen dak- en thuislozen.