Invoering zero-emissiezone stap verder; leefbare stad een stap dichterbij

Leiden gaat bevoorraden zonder uitstoot om de leefbaarheid en luchtkwaliteit te verbeteren. Vanaf 2025 krijgt Leiden als één van de 29 gemeenten in Nederland een zero- emissiezone voor vrachtvervoer en mogen alleen schone vervoersmiddelen voor goederenvervoer de binnenstad en het Stationsgebied van Leiden in. Om te zorgen dat iedereen mee kan doen, voeren we de zone niet in één keer volledig in maar stap voor stap. Er is een overgangsperiode ingesteld en zijn er verschillende ontheffingen mogelijk. Om dit goed te organiseren, heeft het college van burgemeester en wethouders een verkeersbesluit genomen en het ontheffingenbeleid vastgesteld.

Leiden wil stap voor stap meer ruimte maken voor een duurzame, leefbare en economisch gezonde stad. Een stad waar de lucht schoon is, de wegen veilig, de winkels bereikbaar en waar iedereen zich prettig voelt. Dit bereiken we onder andere door te kiezen voor schone mobiliteit. De effecten van de invoering van de zero-emissiezone op de luchtkwaliteit zijn aanzienlijk. In de eindsituatie in 2030, als de overgangsperiode voorbij is en de zone volledig functioneert, worden er naar verwachting gemiddeld 36.000 uitstootvrije kilometers gereden met een besparing van gemiddeld 2500 ton CO₂-uitstoot op jaarbasis. Een gemiddelde boom neemt 25 kilo CO₂ per jaar op. Deze besparing staat dus gelijk aan de CO₂-opname van ongeveer 100.000 bomen per jaar. Dat is meer dan we op dit moment aan bomen in de openbare ruimte hebben staan (72.151 in eigendom van de gemeente). Naast een vermindering van stikstof en fijnstof zorgt de invoering van de zero-emissiezone voor minder geluidsoverlast. Ook zal door efficiënte (gebundelde) stadsdistributie meer ruimte in de stad komen voor de fietser, voetganger en het groen.

Stap voor stap met overgangsregeling en ontheffingen

Leiden beseft dat er ondanks alle informatiemomenten nog veel vragen en zorgen leven voor in het bijzonder de kleinere ondernemer. Juist daarvoor zijn de overgangsregelingen, ontheffingen en de hardheidsclausule bedoeld. De overgang naar de zero-emissiezone gaat in stapjes, er is een overgangsperiode tot 2030. Het is dus niet zo dat iedereen meteen per 1 januari 2025 alleen nog met een elektrische bestelbus of vrachtwagen de zone in kan rijden en er gelijk een moet aanschaffen. Om de overstap voor ondernemers haalbaar te maken, gelden er verschillende ingangsdata voor verschillende voertuigen. Zo mogen de schonere bestelauto’s en jongere vrachtauto’s wat langer in de zero-emissiezones komen. Voertuigen die geen toegang hebben tot de zero-emissiezone kunnen mogelijk gebruik maken van een ontheffing. Ook kunnen ondernemers bij aanschaf van een elektrische bestelbus in aanmerking komen voor subsidie. Als blijkt dat de aanschaf aantoonbaar niet betaalbaar is of het bestaan van het bedrijf in gevaar komt, dan volgt een ontheffing.

Ontheffingen

Er zijn veel ontheffingen die een ondernemer kunnen helpen. Zo zijn er:

• Dagontheffingen
• Ontheffing voor particuliere bedrijfs- en vrachtauto’s
• Ontheffing voor bedrijfs- en vrachtauto’s die vanwege een handicap zijn aangepast
• Ontheffing voor plug-in hybride vrachtauto’s
• Ontheffing voor bijzondere voertuigen met een Datum Eerste Toelating tot 13 jaar oud
• Ontheffing wegens lange levertijden
• Ontheffing voor bedrijfs- of vrachtauto’s in verband met bedrijfseconomische omstandigheden
• Ontheffing voor voertuigen die niet emissieloos verkrijgbaar zijn
• Ontheffing voor Euro 6-bakwagens met een Datum Eerste Toelating tussen 1-1-2017 en 31-12-2019
• Ontheffing op basis van de hardheidsclausule bij dreigend faillissement of bijzondere omstandigheden.

Een compleet overzicht van ontheffingen en vrijstellingen is te vinden op opwegnaarzes/ontheffingen.

Het goede voorbeeld

Voor de gemeente gelden precies dezelfde spelregels als voor ondernemers, dezelfde verplichtingen en dezelfde ontheffingen. Het gemeentelijk wagenpark voldoet aan de regels die op 1 januari 2025 gelden.

De gemeente heeft een voorbeeldfunctie om de stad leefbaar en schoon te houden. Daarom kijken we bij de aanschaf van te vervangen voertuigen altijd kritisch naar de mogelijkheden om het voertuig elektrisch aan te schaffen, en zullen we dat waar mogelijk ook doen. Een mooi voorbeeld zijn de recent aangeschafte elektrische veegwagens. Bij de Kaderbrief 2024 reserveren we geld om te investeren in het wagenpark van de gemeente, zodat deze aan alle vereisten voldoet van de zero emissiezone.

Verkeersbesluit en ontheffingen

Om het ontheffingensysteem goed te regelen, heeft het college van burgemeester en wethouders besloten machtiging te verlenen aan ‘Centraal Loket zero-emissiezones’ om zo aan te kunnen sluiten bij het landelijk centraal loket ontheffingen. Met dit centrale loket zorgen we ervoor dat voor ondernemers overal in Nederland dezelfde spelregels gelden rondom zero emissie. Zo borgen we een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie. In de ontheffingenregeling wordt bijvoorbeeld rekening gehouden met bijzondere voertuigen, levertijden en beschikbaarheid van emissieloze vracht- en bestelwagens en economische omstandigheden. Voor zeer uitzonderlijke, individuele gevallen behoudt de gemeente de mogelijkheid om zelf een uitzondering te maken.

Ook heeft het college een verkeersbesluit genomen. Met het verkeersbesluit worden de grenzen van zero-emissiezone weergegeven en de binnen de zone geldende regels en bebording.