Aanpak ondermijning

Op basis van haar wettelijke taken en bevoegdheden beschikt de gemeente over informatie die ondermijnende activiteiten goed in kaart kan brengen. De gemeente heeft ook verschillende bestuursrechtelijke instrumenten waardoor ondermijning  kan worden aangepakt.

Om te weten of die instrumenten moeten worden ingezet, doet de gemeente onderzoek naar signalen die op ondermijning kunnen duiden. Een signaal kan bijvoorbeeld een melding zijn van een ongeruste buurtbewoner, een signaal van de politie of een interne melding van een medewerker van de gemeente. Zo’n signaal wordt eerst onderzocht voordat er een onderzoek wordt gestart. Pas als het signaal als een signaal van ondermijning kan worden gekwalificeerd en ‘zwaar’ genoeg wordt gevonden, wordt een onderzoek gestart.

Tijdens zo’n onderzoek kunnen verschillende bronnen geraadpleegd worden. Bijvoorbeeld informatie uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel, of informatie van het Kadaster. Dit proces gaat altijd stapsgewijs. Eerst worden openbare bronnen geraadpleegd en in een later stadium worden interne, gesloten bronnen geraadpleegd. Het kan ook zijn dat een signaal uiteindelijk leidt tot een integrale casus onder het RIEC convenantExterne link.

Mag dat zomaar?

Het verwerken van persoonsgegevens voor de aanpak van ondermijning mag nooit ‘zomaar’. Daar moet een duidelijke en gegronde noodzaak voor zijn. Tijdens een onderzoek blijft de gemeente in iedere fase toetsen of die noodzaak (de grondslag) aanwezig is. Dit is een verplichting die ook voortvloeit uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming, de AVG.

De grondslag voor de gegevensverwerking berust op artikel 6 lid 1 onder de AVG: de verwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen.

Meer specifiek is de gegevensverwerking gebaseerd op de algemeen omschreven taken uit de gemeentewet die met name zorgplichten van de burgemeester bevatten. Daarnaast is er een aantal specifieke taken in verband met openbare orde en veiligheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de sluitingsbevoegdheid van de burgemeester op grond van de Gemeentewet en de Opiumwet of aan het uitvoeren van een Bibob-onderzoek.

Houdt de gemeente zich wel aan de AVG?

Bij het verwerken van persoonsgegevens bij de aanpak van ondermijning moet de gemeente Leiden zich aan alle regels uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) houden. Om dit te waarborgen is er een aantal maatregelen getroffen:

• als een signaal niet voldoet aan een aantal eisen, waaronder de eis dat aan de hand van objectieve criteria van een signaal van ‘ondermijning’ gesproken kan worden, wordt er geen onderzoek gestart;
• bij elke fase in het onderzoek vindt een toets plaats: is het signaal ‘zwaar’ genoeg, is er nog voldoende noodzaak om het onderzoek naar een volgende fase te brengen? Als het antwoord daarop ‘nee’ is, wordt het onderzoek afgebroken;
• bij elke fase in het onderzoek vindt een toets plaats: mag de gemeente specifieke persoonsgegevens opvragen of delen? Als het antwoord daarop ‘nee’ is, worden de persoonsgegevens niet gedeeld en/of worden er niet meer persoonsgegevens opgevraagd;
• indien een onderzoek voortijdig wordt afgebroken, wordt het onderzoek versleuteld, in een niet-actieve omgeving opgeslagen en na 1 jaar vernietigd;
• indien een onderzoek leidt tot een bestuurlijke interventie wordt het dossier gedurende 5 jaar versleuteld in een actieve omgeving opgeslagen. Daarna wordt het dossier overgeplaatst naar een niet-actieve omgeving en na 1 jaar vernietigd;
• de verwerking van gegevens vindt plaats op beveiligde omgevingen met zeer beperkte toegang  

Wat zijn mijn rechten?

Bij de aanpak van ondermijning hebt u dezelfde rechten als bij alle andere gemeentelijke processen. Meer informatie hierover is te vinden in de algemene privacyverklaring van de gemeente Leiden.