Gebiedsaanpak warmtetransitie

De gemeente ondersteunt initiatieven van bewoners en ondernemers in de stad, die zich inzetten om hun wijk te verduurzamen en om te schakelen naar schonere energie. In de Merenwijk werken we samen met Duurzame Energie Merenwijk en Tegengas, om gezamenlijk tot een wijkuitvoeringsplan te komen. Op het Waardeiland en bedrijventerrein de Waard doen we dat met de stichting SEDWW (SEDWW – Stichting Energietransitie de Waard en Waardeiland). Ook in de Burgemeesters- en Professorenwijk, Houtkwartier, Vogelwijk en Raadsherenbuurt helpen we verschillende energie-werkgroepen om de juiste stappen te zetten, door woningen te isoleren en de mogelijkheden van lokale warmteoplossingen te onderzoeken. We bieden bovendien een subsidieregeling, waar initiatieven maximaal €15.000 per jaar kunnen aanvragen (Subsidie Lokale energie-initiatieven Leiden - Gemeente Leiden). Ook de provincie Zuid-Holland biedt die mogelijkheid (Lokale initiatieven in de energietransitie 2023 - Provincie Zuid-Holland).

• Verduurzamingsmaatregelen zijn belangrijk, maar ook bewust omgaan met energie scheelt veel;
• Zorg voor een goede basisisolatie (dak, spouwmuur, bodem en eventueel glas).
• Schaf een (hybride) warmtepomp aan als de cv-ketel vervangen moet worden (en uw wijk niet binnen 10 jaar op een aardgasvrij alternatief overstapt). Kijk op de kaart of dat voor uw wijk geldt;
• Vervang koken op aardgas door inductiekoken en leg zonnepanelen op uw dak.

De energie die u niet verbruikt, hoeft ook niet opgewekt te worden. U kunt energie besparen door kleine aanpassingen, bijvoorbeeld door ledlampen te gebruiken, stekkers uit het stopcontact te halen als u een apparaat niet gebruikt en korter te douchen.

Een geïsoleerd huis bespaart ook energie. In een huis en gebouw met een basisisolatie, zoals gevel-, vloer- en dakisolatie en HR++ glas, ontsnapt minder warmte. Geïsoleerde huizen kunnen daardoor ook verwarmd worden met midden temperatuur (maximaal 70 graden) dat bijvoorbeeld een warmtenet levert. Een traditionele CV-installatie verwarmt standaard met hoge temperatuur (80 - 90 graden). Dit kunt u ook handmatig verlagen om direct gas te besparen en te testen of uw huis comfortabel warm wordt.

Met meer geïsoleerde huizen in de stad, kan Leiden gebruikmaken van lage(re) temperatuur bronnen voor de verwarming van woningen en andere gebouwen.

Lokale warmtebronnen zijn bijvoorbeeld aquathermie en bodemenergie. Aquathermie is een techniek waarbij warmte wordt onttrokken aan water, zoals oppervlaktewater, drinkwater en zelfs afvalwater. Deze technieken worden vaak ingezet in combinatie met bodemenergie, omdat de bodem als warmtebuffer kan werken. Veelgebruikte toepassingen daarvoor zijn warmte-koude opslag (WKO) en bodemlussen. Warmte-koude opslag is met name geschikt voor grotere complexen in nieuwbouw. Bodemlussen kunnen ook voor losse woningen worden gebruikt.

Voorbeelden van regionale bronnen zijn restwarmte uit de haven van Rotterdam, die kan worden getransporteerd via het nieuw aan te leggen warmtetransportnet tussen Rijswijk en Leiden. Dat warmetenet heet WarmtelinQ+ (WLQ+). De verwachting is dat in 2027 de eerste warmte aan Leiden en omliggende gemeenten geleverd kan worden. Ook geothermie (warmte uit diepere aardlagen) is een kansrijke regionale bron; meerdere partijen hebben in de Leidse regio een vergunning aangevraagd dit te onderzoeken.

Er zijn veel verschillende technieken om over te stappen van aardgas. Veel van deze technieken maken gebruik van warmtenetten, om warmte te transporteren. Op het bestaande stadswarmtenet van Vattenfall zijn momenteel ongeveer 9.500 woningen en 200 grootverbruikers aangesloten. Om aan meer mensen (duurzame) warmte te kunnen leveren, wordt op termijn het bestaande stadswarmtenet uitgebreid en worden nieuwe, lokale warmtenetten aangelegd.

In de Merenwijk werkt de gemeente samen met twee bewonerscollectieven, Duurzame Energie Merenwijk (DEM) en Tegengas. Ook de woningbouwcorporaties en Liander denken mee. In juni 2023 is de wijkaanpak van start gegaan met bewonersavonden voor particulieren huiseigenaren in de Leedewijk, Zijlwijk en Rodes. Voor de huurders in de wijk volgt nog een bijeenkomst. De aanpak voor het bedrijventerrein volgt in een ander traject. Een volgende stap is een onderzoek naar alle mogelijke energie-oplossingen en de wensen en staat van de huizen in de Merenwijk. Naar verwachting is het Wijkuitvoeringsplan eind 2024 klaar. Lees meer.

De gemeente werkt in samenwerking met woningcorporaties De Sleutels, Ons Doel, Portaal en netbeheerder Liander aan een startnotitie. De startnotitie beschrijft welke stappen nodig zijn voor een aardgasvrije warmte-oplossing voor Meerburg.

De Stevenshof is al aangesloten op het stadswarmtenet van Vattenfall. Voor koken wordt nog wel aardgas gebruikt. Het uitvoeringsplan in de Stevenshof richt zich dus op het kookgasvrij maken.

In de startwijk Waardeiland/bedrijventerrein de Waard wordt gewerkt aan een startnotitie en een uitvoeringsplan. De gemeente onderzoekt al enige tijd de mogelijkheden voor het Waardeiland en bedrijventerrein De Waard om de overstap te maken op schone energie. Dat doet zij samen met het bewoners-en ondernemersinitiatief De Stichting Energietransitie de Waard en Waardeiland (SEDWW). 

In november 2022 en juni 2023 waren er informatieve bijeenkomsten, waarbij de tussentijdse resultaten zijn besproken. In het najaar van 2023 is er weer een bewonersbijeenkomst om de eindresultaten van het onderzoek te presenteren.

Leiden Zuidwest bestaat uit de wijken Haagweg-Noord en -Zuid, Boshuizen, Gasthuiswijk, Fortuinwijk-Noord en -Zuid. In Leiden Zuidwest zet de gemeente zich samen met de woningcorporaties in om een nieuw, collectief warmtenet te (laten) ontwikkelen.