Leids koloniaal en slavernijverleden
Van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024 was het nationale herdenkingsjaar Slavernijverleden. Naar aanleiding daarvan hebben de Universiteit Leiden en de gemeente de Leidse betrokkenheid bij slavernij en de koloniale wereld onderzocht en beschreven. Hieruit volgt een aantal plannen en acties van de gemeente.
Vooronderzoek
Op 3 april 2025 presenteerden de onderzoekers Ligia Giay, Emma Sow en Sjoerd Ramackers twee onderzoeksrapporten aan burgemeester Peter Heijkoop en Annetje Ottow, voorzitter College van Bestuur van de Universiteit Leiden.
Het rapport ‘Vooronderzoek Koloniale en slavernijgeschiedenis van de stad Leiden‘ richt zich op de stad Leiden als geheel.
Dit onderzoek geeft een beter inzicht in de manier waarop de stad Leiden, het stadsbestuur, ondernemers en de gewone Leidenaar verbonden waren met het koloniaal en slavernijverleden. Het leert ons dat alle Leidenaren te maken hadden met en verbonden waren met het koloniaal en slavernijverleden, niet alleen de rijken.
Excuses
Uit het onderzoek blijkt een innige verwevenheid van het toenmalige stadsbestuur met slavenhandel, slavernij en kolonialisme. Deze geschiedenis heeft nog steeds invloed op onze samenleving en op het leven van mensen vandaag.
Als rechtsopvolger van het vroegere stadsbestuur erkent de gemeente Leiden dit verleden. Burgemeester Peter Heijkoop heeft daarom namens de gemeente op dinsdag 2 december 2025 excuses aangeboden voor de rol die het stadsbestuur toen heeft gespeeld.
Filmopname ceremonie
Bekijk de opname van de ceremonie waar de burgemeester namens de gemeente excuses aanbiedt. De opening van de ceremonie start op 13 minuten.
Denktank voor kennis en bewustwording
Gemeente Leiden richt een Denktank ‘Koloniaal en slavernijverleden Leiden’ op. Hiermee wil zij kennis en bewustwording over de invloed van het koloniaal en slavernijverleden verder verspreiden in de stad. De denktank is een samenwerking van gemeente Leiden, kennisinstellingen en stadspartners.
Monument(en)
Ook wil de gemeente graag een of meer monumenten over het koloniaal en slavernijverleden in de stad. De monumenten zorgen voor meer bewustwording. Een adviescommissie geeft advies over de verschillende onderdelen die belangrijk zijn bij het maken van een monument. Zoals het profiel van de kunstenaar.
Vervolgonderzoek
De Universiteit Leiden gaat in opdracht van het college vervolgonderzoek uitvoeren naar het koloniale en slavernijverleden van Leiden. Het vervolgonderzoek start in januari 2026, duurt 2,5 jaar en bestaat uit twee deelprojecten. Het eerste deelproject gaat over de geschiedenis van mensen van kleur in de stad in de jaren 1600-2000. Hoe was het voor mensen van kleur om in Leiden te wonen en hoe veranderde dat over de eeuwen? Het tweede deelproject gaat over de doorwerking van het koloniale en slavernijverleden in deze tijd.
Wat kunt u doen in Leiden?
Mapping Slavery organiseert een de wandeling ‘Geschiedenis van Slavernij in Leiden’ door de straten van de historische binnenstad van Leiden.
Op 1 juli vieren we Keti Koti, de vrijheid die volgde op de afschaffing van slavernij. Het levendige muziekfestival vindt plaats bij het Wereldmuseum. Tijdens het festival kunt u genieten van muziek, lekker eten en kinderactiviteiten.
Ieder jaar op 15 augustus herdenken we tijdens de Nationale Herdenking het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Ook in Leiden staan we die dag stil bij het leed dat een groot deel van onze samenleving diep getroffen heeft en nog altijd doorwerkt. Door bij elkaar te komen en verhalen uit te wisselen ontstaat er verbinding tussen mensen van verschillende generaties en achtergronden.